Στην πρώτη φωτογραφία που τοποθέτησα στη σελίδα «Φωτογραφίες» είχα γράψει ότι, στην κορυφή του όρους που βρίσκεται απέναντι από την Τσίτη, υπάρχουν 7-8 όρθιοι βράχοι και ότι το σύμπλεγμα αυτών των βράχων λέγονταν από τους παλιούς «Τη Νεγαμ’σας τα λιθάρα».
Ας διαβάσουμε γιατί το ονόμασαν έτσι, οι κάτοικοι της Τσίτης, σύμφωνα με την παράδοση και με όσα γράφει ένας Τσιτενός, ο Ιωάννης Αβραμάντης, στις «Παραδόσεις Τσίτες»:
«Σην Τσίτεν γαρσού και σο Βαρατόν αποκεφάλου, απαν σον σύρτεν, έταν τιζεμένα εκάν εφτά-οχτώ τρανά-τρανά γαάδας. Το ψήλος άτουν χαμάν-χαμάν όσον τρία-τέσσερα ταπαών ασπιτ’ ετον. Κι’ούλα ση σειράν. Έμπρ’ κεσ’ τα τρανά τρανά κι αποπίσ’ τα μικροθέας άτουν.
Ασ’ σό Κουλάτ-ταούν πα εφαίνταν, ατόσον και τρανά έταν. Ατά έλεαν άτα “τη Νεγάμ’ σσας τα Λιθάρα”.
Μίαν, έλεγαν -τεε πολλά χρόνα πριν- απ’ εκεί ασ’ σο ραχίν απαγκέσ’ εδέβην’νεν γαμοστολσς, και με το να εψαλάφεσεν κ’ επήρεν η νεγαμ’ σσα ασ’ ση Κυρού ατ’ς και εμοίραξεν με τον αδελφόν ατ’ς ούλα το είχαν και το ‘κ’ είχαν και ίλαμ το προζύμ’ πα, ο Θεόν εκταράθεν ατέν κ’ εκλώστεν ούλον ο γαμοστόλον ε’εντον λιθάρα κ’ επέμνε. Οπίσ’ μερέαν εδείκνυζαν και τα χερόμυλα τ’επήρεν η νεγαμ’σσα.
Σ’ έναν απ’ ατά τα λιθάρα οι Βαρατονάντ’ επελέκεσαν κ’ επήκαν σκαλοπάτα κ’ εξέβαν απάν’ μερέαν κ’ έχτισαν έναν παρεκλησόπον, τ’ Αεστράτηγονος, να βοηθά.»
Ο θρύλος λέει ότι κάποτε θα γινόταν ένας γάμος. Η νεόνυμφος αφού μοίρασε με τον αδερφό της ότι είχε και δεν είχε ο πατέρας τους -κάτι τέτοιο δεν συνηθιζόταν, θυμήθηκε ότι ξέχασε να πάρει μαζί της το μερίδιό της από το προζύμι. Αποφάσισε λοιπόν να γυρίσει πίσω να το πάρει, μαζί με όλη την γαμήλια πομπή. Ο Θεός, βλέποντας αυτή την πλεονεξία της νεονύμφου την τιμώρησε απολιθώνοντας την μαζί με όλη την γαμήλια πομπή.
Μια παραλλαγή της ιστορίας καταγράφει ο Παντελής Μελανοφρύδης στο Αρχείο Πόντου (τόμος 7):
«Έντρισεν είνας κουτσή κι ο γαμοστόλος όλον με τα τράμπα και τρούμπα επένεν. Ουτάν έρθαν απάν᾽ ση Βαρετονί το κιφάλ᾽ η νεγάμψα είπεν αναχάπαρα την παρανύφσαν:
‘ς ση μάννας ιμ᾽ ενέσπαλα το βελόν’ και το ράμμαν, ασταθέστε αδακά ας πάγω φερ᾽ άτα
Αμόν το είπεν ατά τα λόγια και τη μάννας ατ᾽ς η κατάρα επίασεν άτεν και άμον το έστεκεν ο γαμοστόλος, η νεγάμψα κι ο νέγαμον εγέντανε λιθάρα κ᾽ επέμ᾽ναν»
Λεξιλόγιο
γαμοστολσς: γαμήλια πομπή
νεγάμψα, νεγαμ’ σσα: νιόνυμφη
νέγαμον: νιόνυφος
κουτσή: κόρη
Δείτε την φωτογραφία με μεγαλύτερη ανάλυση.
Τσιτενός 