Στην παρακάτω εικόνα μπορείτε να δείτε τον γεωγραφικό χώρο που βρίσκονται η Τσίτη (Μικρή και Μεγάλη), η παλιά Ι.Μ. Παναγίας Γουμερά και ο ποταμός της Τσίτης.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Γουμερά είναι ορατή από την Μεγάλη Τσίτη -είναι ακριβώς απέναντι της- αλλά όχι από την Μικρή Τσίτη λόγω του υψώματος που υπάρχει ανάμεσα στην Μικρή και Μεγάλη Τσίτη και το οποίο ονομαζόταν Παλαίκαστρον. Δείτε το στην δεύτερη φωτογραφία με τίτλο «Τη Νεγαμ’σας τα λιθάρα» .
Την Τσίτη την αποτελούσαν τέσσερις συνοικισμοί/χωριά. Η Μικρή Τσίτη, η Μεγάλη Τσίτη, η Πιβερά και το Μακλέλ.
Η Μικρή Τσίτη λέγονταν από τους κατοίκους της Μεγάλης Τσίτης, Ξοπολιάντων ή Ξοπολάντων, ενώ στον κώδικα του μοναστηριού Αγίου Ιωάννη Προδρόμου Βαζελώνα αναφέρεται ως Αλεξοπολάντων. Εικάζεται ότι υπήρξε θέρετρο κάποιου Αλεξόπουλου, πιθανώς και Μεταξόπουλου (Ιωάννης Αβραμάντης, σελ. 19, [1] ).
Απ’ ότι παρατηρείται, η Μεγάλη Τσίτη, στην σημερινή της μορφή αποτελείται/ούνταν από τρεις συνοικισμούς. Έναν κοντά στο δρόμο Αρδάσας – Άδυσας, έναν στο μέσο και έναν επάνω.
Το Μακλέλ ή Μακρέλ τώρα, κατοικούνταν μόνο από τουρκικής καταγωγής μουσουλμάνους και οι οποίοι πρωτοστάτησαν στις λεηλασίες της Ιεράς Μονής Παναγίας Γουμερά κατά τον ξεριζωμό. Αναφέρεται επίσης με την ονομασία Μακαρίτ [2].
Η Πιβερά κατοικούνταν από χριστιανούς, πλέον είναι έρημη και υπάρχουν μόνο ερείπια.
Στην μεγέθυνση της αεροφωτογραφίας εμφανίζονται τα ερείπια της Ιεράς Μονής της Παναγίας Γουμερά του Πόντου, όπως είναι σήμερα.
Στο κέντρο της Ιερά Μονής ήταν κτισμένη η μεγάλη Εκκλησία της Γεννήσεως της Θεοτόκου, βυζαντινού τύπου και κολλητά με το Ιερό της βρισκόταν η μικρή και πολύ παλαιότερη εκκλησία κοντά στην οποία ήταν το μνήμα του Αγίου Χαλδίας Σελβέστρου και του εξ Αδύσσης ιερέως και διδασκάλου Αγαθονίκου Παπαδοπούλου.
Δείτε την φωτογραφία με μεγαλύτερη ανάλυση.
Πηγές
[1] Ιστορία της Ιεράς Μονής Παναγία Γουμερά και του Εθνικού Βίου Χαλδίας με Παραρτήματα Ανιστορήσεως της στη Κοινότητα Μακρινίτσης (Μελί) Σιδηροκάστρου επί Κερκίνης (Μπέλες).
[2] Eastern Turkey An Architectural & Archaeological Survey, Volume II
Τσιτενός 